Şeker Mısır
Mısır bitkisinin kökeni ve gen merkezi Amerika kıtasıdır.
Mısır Yetiştiriciliği Nasıl Yapılır?
Mısır yetiştiriciliği, Türkiye tarım arazilerinde buğday ve çeltik ürünlerinden sonra en çok gerçekleştirilen tarımsal üretim aktivitesidir. Ülkemiz toprakları mısır tarımına oldukça uygundur ve pek çok bölgede yetiştirilir. Mısırda doğru sulama, hastalıklarla mücadele ve doğru gübreleme gibi hususlar eksiksiz bir şekilde gerçekleştirildiğinde büyük bir verim elde edilebilir. Mısırın ülkemiz sınırları içerisinde kullanımı oldukça geniştir. İnsan besini olmasının yanı sıra hayvan besiciliğinde ve hatta yağ ve nişasta üretimi gibi endüstriyel alanlarda dahi mısır kullanılmaktadır. Mısırın yalnızca meyvesinden değil, tümünden faydalanmak mümkün olduğundan çiftçilerimiz için oldukça değerlidir.
Mısır Nasıl Yetiştirilir? Mısır Hangi Bölgede Yetişir?
Ülkemizde mısır en çok Akdeniz bölgesinde yetiştiriliyor. Akdeniz’i ise sırasıyla Karadeniz, Marmara ve Ege takip ediyor. Mısır bitkisi çok özel toprak niteliklerine ihtiyaç duymasa da maksimum verim için organik madde açısından zengin, derin, su tutma kapasitesi yüksek olan topraklarda mısır tarımı çok daha başarılı oluyor.
Mısır Yetiştiriciliğine Dair Tüm Detaylar
Mısır yetiştiriciliğinde mutlaka bilinmesi gereken pek çok kritik husus bulunuyor. Mısıra uygun toprak şekli, mısırın ekim ve hasat zamanı, mısırda sıkça görülen zararlılar ve mısırın sulama sıklığı gibi pek çok konu çiftçilerimizin mısırdan elde edeceği verimi doğrudan etkiliyor.
Mısır Hangi İklimde Yetişir? Ne Zaman Ekilir?
Mısır, sıcak iklimi seven bir bitkidir. Mısırın ilk ekim zamanında ihtiyaç duyduğu ortalama toprak sıcaklığı 10 derecedir. Mısır yetiştirmek için ideal olan hava sıcaklığı ise 22 – 34 derecedir. Mısır bitkisinin gelişiminde gündüz ve gece sıcaklıklarının tutarlı olması çok önemlidir. Gündüz ve gece ciddi sıcaklık farkı olan iklimlerde mısırın verimi azalmaktadır.
Mısır Bitkisi Nasıl Sulanmalı?
Mısır bitkisi sıcak iklimi seven bir bitki olmasının yanı sıra, çok fazla suya ihtiyaç duyar. Mısırda sulama, mahsul verimini doğrudan etkileyen kritik bir husustur. Mısır bitkisinin sulama oranı ve sulama sıklığı hangi iklimde yetiştirildiğiyle doğrudan bağlantılıdır. Karadeniz gibi bol yağış alan iklimlerde haftada 1 sulanması uygun iken, daha kurak iklimlerde 3 günde bir sulanabilir. Ancak toprak tipi ve tarladaki sulama olanakları bu süreleri ve oranları değiştirebilir.
Mısır Nasıl Gübrelenmeli?
Mısır bitkisinde maksimum verim elde etmek için mutlaka bitki besleme ürünleri kullanılmalıdır. Mısır bitkisi için ideal gübre çeşidi, N-P-K (Azot, Fosfor ve Potasyum) içerikli gübrelerdir. Mısırda ilk etapta taban gübresi ve sonrasında ise üst gübreleme işlemi gerçekleştirilmelidir. Mısır bitkisi için uygun gübre çeşidini öğrenmenin en sağlıklı yolu, tarla toprağını ekim zamanından 2 ay kadar önce analiz etmek ve bu sonuçlar doğrultusunda bir tercih gerçekleştirmektir.
Mısır bitkisinin kökeni ve gen merkezi Amerika kıtasıdır. Mısır bitkisi dünyada ve ülkemizde bitkisel kökenli proteinlerin yeterli ve ekonomik üretimi için büyük önem taşımaktadır. Ülkemizde mısır tarımı hayvansal protein üretimine büyük ölçüde katkıda bulunmaktadır. Ayrıca bu bitkiden elde edilen nişasta, glikoz ve yağ ülke ekonomimizde ham madde açısından büyük önem taşımaktadır.
Dünyada üretilen mısırın %73’ü yem yapımında, geriye kalan %27’si ise insan beslenmesinde kullanılmaktadır. Mısırın kullanım oranları ülkelerin gelişmişlik durumuna göre değişmektedir. Gelişmekte olan ülkelerde hayvan beslenmesinde %46, insan beslenmesinde ve sanayi hammaddesi olarak %54’tür. Gelişmiş ülkelerde ise mısır hayvan beslenmesinde %90, insan beslenmesinde ve sanayi hammaddesi olarak %10 oranında kullanılmaktadır.
Tahıllar içerisinde dünyada ekiliş ve üretim bakımından mısır, buğday ve arpadan sonra üçüncü sırada yer almaktadır. Ülkemizde mısır üretimi ile özellikle sulanabilir tarım arazilerinin artmasına bağlı olarak son yıllarda önemli ölçüde artmıştır. Uygun iklim şartlarına sahip ve sulanabilen tarım alanlarında mısır ikinci ürün olarak ekilmekte, süt ve besi hayvanı yetiştiricileri için kaliteli, bol ve ucuz yem kaynağı sağlamaktadır.
Dünyada insanın tükettiği günlük kalorinin %11’i mısırdan sağlanmaktadır. Bu oran gelişmiş ülkelerde %4’tür. Gelişmekte olan ülkelerde ise %27’lere çıkmaktadır. Mısır bitkisinden birim alandan yüksek verim alınması, yetiştirme tekniği, hasat, nakliye ve depolama gibi işlemlerinin kolaylığı ve sürekli geliştirilme özelliğine sahip olması nedeni ile diğer tahıllara göre endüstride daha geniş bir kullanım alanına sahiptir. Mısır, hayvan yemi ve insan besini olarak çok geniş alanlarda kullanılan bir bitkidir. Ülkemizde mısır, hemen her bölgede yetiştirilmektedir. Fakat genel olarak Karadeniz ve Güney Marmara Bölgesi’nde tarımı daha yoğun olarak yapılmaktadır.
Mısırın Bitkisel Özellikleri
Kök
Mısır saçak kök sistemine sahip bir bitkidir. Mısır kökleri 60–80 cm yanlara ve 2–2,5 m derinliğe inebilmektedir. Mısırda geçici, kalıcı ve destek kökleri olmak üzere üç türlü kök bulunmaktadır.
Geçici kökler
2–5 adet arasında, embriyodan çıkar ve kökçük ile birlikte mısırda köklenmeyi sağlar. Asıl görevi kalıcı kökler çıkıncaya kadar bitkiyi beslemektir.
Kalıcı kökler
Genç bitkilerde birkaç yaprak çıkınca gelişirler. Bu köklerde ilk 4–5 hafta gelişme, yanlara doğru olmaktadır.
Destek kökleri
Gelişim sürecini tamamlayan bitkinin toprak üstündeki boğumlardan toprağa doğru uzanan köklerdir. Kalın olan bu kökler boğaz doldurma ile toprak içine alınmalıdır. Bu köklerin asıl görevi bitkinin dik durmasını sağlamak ve dış etkenlere karşı yatmasını önlemektir.
Sap ve yaprak
Mısır bitkisinde sap, boğum ve boğum aralarından meydana gelir. Mısırda bitki boyu ortalama 1–3 metre arasında değişmektedir. Bazı durumlarda bitki boyu 5–6 metreye kadar çıkabilmektedir. Bitkide en üst boğum arasının ucunda erkek çiçek topluluğu olan tepe püskülü yer almaktadır. Diğer boğumlarda birer yaprağa, ortadaki bir veya birkaç boğum birer koçana sahiptir. Mısırda kardeşlenme çeşitlere göre değişmektedir. Özellikle kurak bölgelerde ve tane üretimi için üretilen mısır çeşitlerinde kardeşlenme istenmez. Silajlık olarak yetiştirilen çeşitlerde ise kardeşlenme istenir.
Çiçek
Mısır bitkisinde tepe püskülünde erkek çiçekler, sap boğumlarından çıkan koçanlar üzerinde ise dişi çiçekler yer almaktadır. Mısır tek evcikli bir bitkidir. Yani bir bitkide erkek ve dişi çiçeklerin farklı yerlerde bulunuyorsa o bitkiye tek evcikli bitki adı verilir. Tek evcikli bitkilerde yüksek oranda yabancı döllenme görülür. Mısır yaklaşık %96 oranında yabancı döllenen bir bitkidir.
- Erkek çiçekler (tepe püskülü)
Yaklaşık 3–5 milyon polen vermektedir. Tepe püskülünde bitkinin koçan püskülü vermesinden 1–3 gün önce çiçeklenme başlar. Nemli ve serin havalarda çiçeklenme süresi uzar, sıcak ve kurak havalarda ise kısalır. Bir mısır bitkisinin çiçek tozu verme süresi 7–10 gün sürer.
- Dişi çiçekler (koçan)
Tepe püskülünün görünmesinden 4–8 gün sonra oluşur. Bir koçanda püsküllerin çıkışı, hava koşullarına da bağlı olarak, 2–4 günde tamamlanır. Her koçanda 300–1000 püskül oluşur ve polen alıncaya kadar 10–15 gün canlı kalabilir.
Dane
Mısır danesi kabuk, endosperm ve embriyo olmak üzere üç ana kısımdan meydana gelir. Danenin şekli, mısır çeşidinin genetik yapısına bağlı olarak değişir. Dane boyu ise hem mısırın genetik yapısına hem de çevre koşullarına bağlıdır. Mısır dane özelliklerine göre at dişi mısır, sert mısır, cin mısır, şeker mısır, unlu mısır, mumlu mısır ve kavuzlu mısır olarak yedi farklı şekildedir.
Bu mısırlar içerisinde ülkemizde en çok at dişi mısır üretimi yapılmaktadır. Bu mısırın dane biçimi at dişini andırmaktadır. Şeker mısırda endosperm şekerli olduğundan taze iken tatlıdır ve taze tüketim için süt olum devresinde hasat edilmektedir. Taneleri en sert ve küçük olan ise cin mısırdır. Cin mısır çerez olarak değerlendirilmektedir